Punkty odbioru przesyłek w Polsce

Od kilku lat sektor odbierania przesyłek w dynamiczny sposób rozwija się, a spowodowane to jest zwiększającą się popularnością rynku e-commerce. Z raportu ExpertSender wynika, że w 2020 roku ponad 79% Polaków, którzy mieli dostęp do internetu (a jest ich 85% w skali całego kraju) zrobiło zakupy przez internet. Do niedawna pozycję dominującą w sektorze dostarczania paczek do klientów miały firmy kurierskie. Aktualnie konsumenci chętniej wybierają inną, samoobsługową metodę taką jak punkty odbioru. Spowodowane to jest tym, że czas w którym kurier dostarcza przesyłkę na ogół jest dłuższy od czasu dostawy do zbiorczej maszyny przesyłkowej. Inną, ale również istotną kwestią, jest wybranie dogodnej godziny odbioru przesyłki w przypadku skorzystania z usług kurierskich. Przesyłki doręczane są na ogół w godzinach między 07:00, a 14:00 – czyli wtedy kiedy zdecydowana większość konsumentów pracuje. Dlatego oczywistym wydaje się wybór urządzenia do odbioru przesyłek, który czynny jest przez całą dobę, lub skorzystanie z punktów odbioru przesyłek, przykładowo w sklepach spożywczych czynnych do późnych godzin wieczornych. Uniknąć tym samym można długotrwałego czekania w kolejce na poczcie lub w domu na kuriera.

Polska liderem

Jak możemy przeczytać w raporcie „Out of home delivery in Europe 2022”, Polska należy do jednego z najszybciej rozrastającego się kraju na rynku automatów do odbioru przesyłek. Ilość punktów, do których można dostarczać i odbierać przesyłki powiększył się o ponad 70%. Aktualnie w naszym kraju znajduje się 45 280 punktów PUDO i 19 580 punktów APM. Daje to łącznie 74 050 punktów OOH, czyli punktów dostawy poza miejscem zamieszkania. Analizując ilość miejsc odbioru poza domem przypadających na 10 000 mieszkańców Polska zajmuje 4. miejsce w Europie. Liderem w tym rankingu jest Dania, a podium uzupełnia Czeska Republika i Finlandia. W odniesieniu do samych punktów odbioru, nie wliczając automatów paczkowych, Polska znajduje się na 6. miejscu w Europie. Proces badawczy objął 231 różnych operatorów – firmy kurierskie, niezależnych operatorów, instytucje pocztowe, a także lokalne firmy. Ze względu na te dane, Polska określana jest mianem „Lockerland”. Pierwszy punkt APM uruchomiony został w Polsce w 2008 i od tego czasu trwa prawdziwa rewolucja w dziedzinie OOH.

Specyfika rynku

W 2021 roku aż 40% wszystkich paczek dostarczono do punktów APM. Według badania wykonanego przez dataplace.ai ponad 11,5 mln osób mieszka dalej niż 6 km od najbliższego punktu APM. To zatem spora liczba, choć rozkłada się ona na 6 największych podmiotów takich jak firmy kurierskie, platforma e-commerce, koncern paliwowo-energetyczny i narodowy operator pocztowy. Najwięcej automatów paczkowych ulokowanych jest w województwie mazowieckim, ze względu na stolicę naszego kraju oraz na południu Polski. Dostrzec tutaj można zależność między wielkością miasta, a zagęszczeniem punktów APM. W Polsce istnieje pokaźna liczba punktów odbioru i nadania paczek. Sektor PUDO, względem zeszłego roku, urósł o 6,7%. Patrząc na wszystkie punkty OOH i przekładając je na 10 000 mieszkańców, uzyskujemy liczbę ponad 18 punktów. Patrząc na miasta z największą liczbą punktów APM na pozycję lidera wysuwa się wspominana wcześniej Warszawa. Drugie miejsce zajmuje Kraków, a trzecie Łódź. Wrocław lokuje się na czwartym miejscu, a Poznań na piątym. W stolicy Polski, na jeden automat przypada ponad 1000 osób. Dataplace.ai przeprowadziło badanie, z którego wynika, że 16,3 mln (44,7% populacji) ma dostęp do najbliższego automatu paczkowego w odległości nieprzekraczającej 350 metrów od miejsca zamieszkania. Rozpatrując liczbę osób przypadających na jeden przesyłomat, to największa jest w gminie Pruchnik i wynosi 9752. Druga w tym rankingu jest gmina Korsze z wynikiem 9427, a trzecie miejsce zajmuje Tarnowiec z liczbą 9197 osób na jedno urządzenie. Obserwacja polskich miast, w oparciu o ten największy współczynnik, jest w stanie oszacować miejsca wykazujące najlepszy potencjał do ulokowania nowego punktu. Trzeba tutaj zaznaczyć, że rozmieszczenie nowych punktów związane jest z kilkoma czynnikami. Jednym z nich jest średnia wieku mieszkańców danego rejonu. Stosunkowo niski wiek świadczy o zwiększonej chęci dokonywania zakupów przez internet, a to przekłada się na wybranie sposobu dostawy do urządzenia pocztowego. Kolejnym czynnikiem jest występowanie miejsc, które generują ruch wśród ludności. Są to sklepy, punkty usługowe oraz obiekty sportowo – rekreacyjne.

Stale rosnący trend

W listopadzie i grudniu 2021 roku Colliers przeprowadził badanie, z którego wynika, że konsumenci, którzy mają dostęp do wszystkich form odebrania swojej przesyłki, wolą użyć automatów paczkowych. Prawie co trzeci klient wybiera tylko i wyłącznie odbiór w przesyłomacie. Wedle raportu „Rudolf sam sobie nie poradzi. Rynek automatów paczkowych w Polsce”, prawie 60% respondentów nie korzysta z możliwości odbioru przesyłki w punktach firm kurierskich. Warto tutaj zauważyć, że ponad 50% badanych nie korzysta z usług firm kurierskich na zasadzie odebrania paczki od kuriera. Główną korzyścią, jaką jest możliwość odbioru paczki w dogodnej dla konsumenta godziny, wskazało aż 96% badanych. Sprawne doręczenie wysoko ocenia 62% konsumentów. Jak podaje Colliers, najbardziej popularnymi produktami wśród badanych, były odzież i obuwie uzyskując 87% i książki, które zamówiło 78% respondentów. Około 38% badanych nie zdecydowałoby się na zamówienie i odebranie sprzętu RTV i AGD oraz produktów spożywczych w przesyłomacie. Ponad 80% osób, na pytanie czy są zadowoleni z dostępności maszyn do odbierania paczek w sąsiedztwie pracy, szkoły lub domu, odpowiedziało że są zadowoleni. Raport Coliersa podaje również, że 92% ankietowanych eksploatuje urządzenia pocztowe w pobliżu miejsca zamieszkania.

Podsumowanie

Z analizy „Out of home delivery in Europe 2022” wynika, że ponad 11,5 mln osób w Polsce ma więcej niż 6 km do najbliższego automatu do odbioru przesyłki. Liczba ta stoi w opozycji do raportu Coliersa. Różnice biorą się pewnie ze stosunkowo małej liczby respondentów biorących udział w badaniu tej drugiej instytucji. Populacja 400 ankietowanych to jednak trochę zbyt mało aby uzyskać miarodajne wyniki. Liczba 11,5 mln świadczy o tym, że na rynku maszyn paczkowych istnieje jeszcze duża przestrzeń do zagospodarowania. Uwierzytelnia to aktualna tendencja pojawiających się coraz to nowych struktur biznesowych na rynku dostaw OOH. Należy pamiętać, że rynek i tak jest już dość mocno konkurencyjny, a w głównej mierze związany jest przede wszystkim z lokalizacją, która musi zostać prawidłowo oceniona pod względem atrakcyjności i potencjału. Utworzenie punktu PUDO lub ulokowanie maszyny do odbioru paczki, wiążę się z kosztami i dlatego ocena atrakcyjności lokalizacji to główny czynnik przy podejmowaniu decyzji. Datalace.ai rozpatrzył ruch klientów w wybranych przesyłomatach żeby sprawdzić wpływ pandemii na ich popularność. Analiza dotyczyła trzech okresów – luty 2020, lipiec 2020 oraz listopad 2021 – wówczas to wiele obostrzeń zostało zniesionych. Wynik pokazał, że 70% przesyłkomatów cieszyło się mniejszą popularnością przed pandemią niż w okresie pandemii i po niej. Obrazuje to sukces, ale przede wszystkim użyteczność maszyn do odbioru przesyłek, w czasach kryzysu związanego z ograniczonym kontaktów międzyludzkich. Ciekawostką jest zaistniały fakt, że lipcu 2020 i listopadzie 2021 ruch w odniesieniu do wszystkich automatów paczkowych był niższy średnio 6%. Związane to może być z tym, że konsumenci przywykli do robienia zakupów w sklepach stacjonarnych w reżimie sanitarnym oraz z tym, że nastąpił przyrost liczby punktów PUDO. Rzetelna obserwacja przemian ruchu jest bardzo istotna dla firm logistycznych, gdyż umożliwia panować i antycypować nad potrzebami rynku. Największe problemy w odniesieniu do odbioru przesyłek, również w Polsce, to długi czas na zwrócenie się projektu inwestycyjnego,  a także rosnące koszty logistyczne. Dlatego właśnie cykliczna kontrola ruchu jest istotna i umożliwia określenie potencjału lokalizacji, a to przyczyni się do efektywnego ulokowania maszyny do odbioru przesyłek i zapewni stabilny ruch odporny zmiany trendów na rynku.